Yaz mevsimi geldi, havalar ısındı sıvı ihtiyacı da artıyor. Serinletici etkisi sebebiyle maden suyu sıklıkla tercih edilen içecekler arasında yer alıyor. Peki, maden suyu içmek faydalı mı, zararlı mı? Prof. Dr. Yavuz Yörükoğlu sizin için anlattı.
Maden suyu, maden mineralleri içeren sudur. Mineral içeriği yüksek olan sular, sert su olarak nitelendirilir ve sofra suyu olarak pek tercih edilmez. Ancak, bu sert sular karbondioksit ile işlendiklerinde ortaya maden suyu sodası çıkar. Yani bir gazoz elde edilir. Ancak “gazoz” kelimesi şekerli gazlı meşrubatları çağrıştırmasın. “Gazoz” kelimesi aslen Fransızca kökenlidir ve “gazlı” anlamına gelir.
Maden suyu jeolojik ve fiziksel olarak koruma altında tutulan yeraltı sularından kuyu açılarak veya kaynaktan doldurularak elde edilmiş çözülmüş katı madde içeriği toplam 250 ppm’den daha az olmayan sulara verilen isimdir. Piyasada satılan maden sularının mineral değeri 1500 ile 3500 miligram litrede değişmektedir. Maden sularının tadı, içeriğindeki minerallerin yoğunluğu ve cinsi ile doğrudan ilişkilidir. Maden suyu ile soda arasındaki fark, soda denilen içeceğin mineral değerinin düşük olması ve normal suyla yapılıyor olmasıdır.
Sağlık Açısından Özel Bir Faydası Yok
Maden suyu mineral bakımından oldukça zengindir. Kalsiyum, magnezyum, potasyum, demir, sodyum, sülfat, florür, silikat, klorür, bir karbonat ve eser elementleri barındırmaktadır. Bu minerallerin hepsi sağlıklıdır. Beslenmemizin bir parçasıdır fakat bu mineralleri zaten sağlıklı bir beslenme ile fazlasıyla alırız. Bu nedenle, maden suyu içmek için özel bir neden yoktur. Maden suyu içmenin sağlık açısından özel bir faydası bulunmamaktadır.
Uzun yıllar boyunca maden suyu içmenin, özellikle kalsiyumdan zengin maden suyu içmenin böbrek taşlarıyla ilişkisi tartışılmıştır. Böbrek taşı yalnızca kalsiyumdan oluşmaz. Büyük oranda kalsiyum oksalattan oluşur. Oksalat faktörü de gıdalardan alınır. Ispanak, kırmızı pancar, fındık, fıstık, badem, patates, kivi ve çikolata gibi gıdalar oksalat içeriyor.
Bilimsel çalışmalar, alınan kalsiyumun yine alınan oksalat ile bağırsaklarda kalsiyum oksalat oluşturduğunu gösteriyor. Bu kalsiyum oksalatın kan dolaşımına karışmadan bağırsaklarla atıldığı ve makul ölçülerde maden suyu içmenin sağlıklı kişilerde böbrek taşı riskini arttırmadığı ortaya çıktı. Ancak, böbrek taşı veya böbrek kumu sorunu olan kişilerin maden suyunu dikkatli ve ölçülü bir şekilde kullanmaları önem taşır. Mineral temini açısından maden suyu içmek sağlık açısından özel bir fayda sağlamaz. Ancak, makul ölçülerde içilen maden suyunun herhangi bir zararı da yoktur.
Maden Suyu Ne Kadar İçilmeli?
Prof. Dr. Yörükoğlu’nun “Günde ne kadar maden suyu içmeliyiz?” sorusunu, “Her konuda olduğu gibi ölçülü olmak gerekiyor. Sıcak yaz günlerinde günde bir iki şişe maden suyu içilebilir ve herhangi bir zararı olmaz. Maden sularının belki de en önemli faydaları, içerdikleri karbonat ve karbondioksit gazı sayesinde midedeki gıdaların karışmasını ve sindirilmesini kolaylaştırmalarıdır. Özellikle ağır bir yemekten sonra içilen maden suyu genellikle rahatlatıcı bir etki gösterir.” şeklinde cevapladı.
Piyasaya çıkan meyveli maden sularına yakından bakıldığında, içlerinde çok az miktarda meyve konsantresi, bir miktar şeker, meyve aroması ve su olduğu görülür. Yani, bu ürünlerin meyveli gazozlardan çok farkı yoktur ve sağlığa herhangi bir faydaları bulunmamaktadır. Bu tür ürünlerden kaçınmakta fayda var. Prof. Dr. Yörükoğlu’nun meyveli bir maden suyu içmek isteyenlere önerisi “Maden suyuna bir miktar limon suyu, meyve suyu veya bir parça limon ekleyerek lezzetlendirebilir.” oldu.
Şeker Hastaları Maden Suyu İçebilir Mi?
Şeker hastalığına sahip kişiler için maden sularının içeriğinde zararlı veya iyileştirici bir etkiye sahip önemli bir içerik bulunmamaktadır. Makul ölçülerde maden suyu içilebilir. Sporcular, yoğun egzersiz yaparken terleme ve mineral kaybı yaşar. Bu nedenle, spor sonrasında maden suyu içmek, kaybedilen minerallerin yerine konmasına yardımcı olabilir. Bu durum da makul ölçülerde olmalıdır. Maden suyu içmek mineral temini açısından önemli değil, ancak makul ölçülerde içildiğinde herhangi bir zararı bulunmamakta. İçeriğindeki mineralleri zaten sağlıklı bir beslenme ile alırız. Meyveli maden suları veya spor sonrası tüketim konusunda ise dikkatli olunmalı ve ölçülü davranılmalıdır.
